ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ - BOYNO 2016
Η Βιοκλιματική Αρχιτεκτονική είναι ο όρος που επικράτησε έναντι του “βιόσημου σχεδιασμού“ και του “οικολογικού σχεδιασμού“ και άλλων όρων που χρησιμοποιήθηκαν κατά καιρούς για να περιγράψουν την οικολογική “σχολή“ στη δόμηση. Η γενική ιδέα πηγάζει απο την ευαισθησία παλαιότερα, αλλά την ανάγκη και υποχρέωση πλέον να κατασκευάζουμε κτίρια που να ζημιώνουν λιγότερο το φυσικό περιβάλλον, καθώς η βιομηχανία του κατασκευαστικού κλάδου κατέχει πολύ μεγάλο ποσοστό της ζημιά που προκαλείται στο περιβάλλον απο τον σύγχρονο άνθρωπο.
Ο χαρακτηρισμός “παθητικός“ στον σχεδιασμό, αφορά στις ικανότητες που έχει το κτίριο να εκμεταλλεύεται το μικροκλίμα και να προστατεύεται από τα στοιχεία της φύσης με το σχήμα του, με τη θέση του στο οικόπεδο, τη σχέση πιθανόν με διπλανά κτίρια κ.λ.π., αλλα και με τα υλικά κατασκευής του. Χωρίς όμως μηχανικά μέσα, ή μόνο με απλά μηχανικά μέσα. Η χρήση περίπλοκων μηχανημάτων, ηλεκτρονικών συστημάτων, αυτοματισμών κ.α. είναι άλλη κατηγορία σχεδιασμού τα “ενεργητικά συστήματα” που μπορούν να εφαρμοστούν σε παθητικό κτίριο, ή να χρησιμοποιηθούν για να βελτιώσουν ένα μη παθητικό κτίριο.
Ένα επόμενο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση της δόμησης με γνώμονα το περιβάλλον, είναι η επιλογή των υλικών που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή με βάση τα οικολογικά τους χαρακτηριστικά κατά την παραγωγή , κατά τη μεταφορά τους, κατά την χρήση και κατά την απόρριψη τους, το μήκος ζωής τους, όμως στην πράξη δεν έχουμε μεγάλη εφαρμογή αυτού του τομέα ακόμα. Ευτυχώς οι εξελίξεις στον τομέα των κατασκευών είναι ραγδαίες, και έτσι φαίνεται να πρόκειται να γίνει εφικτή και η εφαρμογή αυτής της πρακτικής αρκετά σύντομα, προς όφελος όλων μας.
Η παθητική βιοκλιματική αρχιτεκτονική εχει κερδίσει πολλά απο την παρατήρηση και την ανάλυση της παραδοσιακής λαϊκής αρχιτεκτονικής κάθε τόπου. Αυτό συμβαίνει διότι είναι προϊόν εξέλιξης εκατοντάδων χρόνων, με λιγότερα μηχανικά μέσα. Διακρίνοντας και αφαιρώντας τα κοινωνικοπολιτικά στοιχεία που έχουν διαμορφώσει ενδεχομένως εν μέρη τα κτιρίων (π.χ. αμυντική διάταξη δωματίων για προστασία απο επιδρομές) απομένουν πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία για το πως εκμεταλλεύτηκαν μέσα στο χρόνο τα υλικά της περιοχής για να στεγαστούν, πως θερμομόνωσαν, πως αέρισαν και πως φώτισαν, πως σκίασαν, πώς θέρμαναν κλπ τα κτίρια με “φυσικά“ μέσα.
Με κατάλληλου μεγέθους και θέσης προστεγάσματα, ευνοείται η εκμετάλλευση του άμεσου ηλιακού φωτός τον χειμώνα, και εμποδίζεται τον καλοκαίρι. Αυτό συμβαίνει λόγω της κλήσης της γης ως προς τον ήλιο, που αλλάζει με τις εποχές, στον τόπο μας ο ήλιος είναι πιο “ψηλά”, πιο κάθετα ως προς το έδαφος κατά τις καλοκαιρινές μεσημβρινές ώρες, ενώ είναι πολύ πιο “χαμηλά” πιο οριζόντια τις χειμωνιάτικες μέρες.
Άμεσο ηλιακή ακτινοβολία σημαίνει πρακτικά και φως και θερμότητα.
Με κατάλληλου μεγέθους και θέσης ανοίγματα, σε σχέση με τον όγκο και τον προσανατολισμό του κτιρίου, επιτυγχάνεται ο φυσικός αερισμός αλλά και ο φυσικός δροσισμός του εσωτερικού χώρου. Στο συγκεκριμένο έργο ο χώρος του κλιμακοστασίου λειτουργεί σαν μια τεράστια καμινάδα, για να εξάγεται ο ζεστός αέρας απο τα παράθυρα στην κορυφή. Την κίνηση αυτή του αέρα μπορεί να υποβοηθάει μηχανικά ο ανεμιστήρας οροφής που είναι τοποθετημένος σε αυτόν τον χώρο, και είναι στραμμένος να “σπρώχνει” τον αέρα, κατά τους ζεστούς μήνες προς τα πάνω (κι όχι όπως συνήθως προς τα κάτω).
Με κατάλληλου μεγέθους και θέσης ανοίγματα, σε σχέση με τον όγκο και τον προσανατολισμό του κτιρίου, επιτυγχάνεται και ο διαμπερής φυσικός αερισμός και φυσικός δροσισμός του χώρου. Στο συγκεκριμένο έργο ο επικρατέστερος άνεμος είναι βορειοδυτικός και πολύ ισχυρός κατά περιόδους. Οπότε στη Βορειοδυτική όψη τοποθετήθηκαν αρκετά σε αριθμό αλλά μικρότερα ανοίγματα. Αντιδιαμετρικά απέναντι τοποθετήθηκαν τα μεγάλα ανοίγματα, και εσωτερικά το κλιμακοστάσιο διατρέχει όλη τη βορειοδυτικό τμήμα του κτιρίου. Με αυτό τον τρόπο ο άνεμος μπορεί ελεγχόμενα να δημιουργεί ρεύμα αέρα στο εσωτερικό του σπιτιού και σε όλα τα επίπεδα, με την κατάλληλη χρήση των ανοιγμάτων απο τους χρήστες.
